فیلتر دیسکی چیست ؟
فیلتردیسکی وسیله ای است که در انتهای سیستم فیلتراسیون وظیفه حذف ذرات غیر محلول باقیمانده را بر عهده دارد . از نظر عملکردی مشابه فیلتر های توری می باشند با این تفاوت که در فیلتر های توری از توری با مش های مختلف استفاده شده است اما در فیلتر های دیسکی از دیسک های پلاستیکی جهت تصفیه آب استفاده شده است . دیسک ها از نظر شکل ظاهری شبیه واشر هستندو این دیسک ها در درون یک لوله داخل محفظه ای پلیمری روی همدیگر قرار می گیرند .
بر روی دیسک ها برجستگی ها و شیارهایی وجود دارد که ذرات ریز از قبیل جلبک و شن و ماسه و باقی ذراتی که اندازه ای بزرگتر از اندازه شیار ها دارند به دام افتاده و عبور نمی کنندو آب تمیز از مابین دیسک ها رد می شود . ذرات درشت تر حتی قبل از وارد شدن به عمق دیسک ها در سطح خارجی آن باقی می ماند.
اندازه و سایز این شیار ها مختلف بوده و از 5 تا 120 میکرون موجود می باشد . در شکل زیر محل عبور جریان آب و گیر افتادن ذرات مشخص شده است .
انواع فیلتر های دیسکی ؟
در یک نوع دسته بندی فیلتر های دیسکی به دو نوع ساده و اتومات تقسیم می شوند :
در دیسکی های ساده بعد از مدتی استفاده و جهت شستشوی فیلتر دیسکی بایستی دیسک ها از هم باز و با آب شستشو شوند این کار به صورت دستی انجام می پذیرد .
نوع دوم دیسکی معروف به دیسکی ها جکدار یا اتومات هستند در این نوع دیسکی ها نیاز به درآوردن دستی دیسک ها از محفظه نبوده و در داخل خود محفظه با استفاده از جک یا فنر بین دیسک ها فاصله ایجاد می شود و در نتیجه جریان برعکس آب ( بکواش ) ذراتی که بین دیسک ها به دام افتاده اند به بیرون هدایت می شوند .
فیلتر های دیسکی از نظر اندازه :
اندازه فیلتر های دیسکی از سایز 3/4 اینچ شروع شده و تا سایز 4 اینچ موجود می باشد ( 5 اینچ و 6 اینچ هم در خارج وجود دارد ) مش این فیلتر ها 5 , 20 , 50 , 100 , 130 , 200 میکرون است .
در طبقه بندی دیگر فیلتر دیسکی آب کشاورزی به دو نوع مدولار و هلیکس تقسیم می شود :
فیلتر دیسکی هلیکس :
در این نوع فیلتر پروانه ای داخل محفظه وجود دارد و جریان آب را به صورت گردابی در آورده و این جریان باعث می شود ذرات درشت تر دور از محفظه خارجی دیسک در دوران بوده و دیسک ها دیرتر دچار گرفتگی و آسیب گردد . در شکل زیر اجزای یک دیسکی هلیکس مشخص شده است :
فیلتر دیسکی مدولار :
در فیلتر دیسکی مدولار به علت نداشتن پروانه جریان گردابی وجود نداشته و تمامی ذرات به طرف دیسک ها حرکت می نمایند . در نتیجه سریعتر دچار گرفتگی می شوند . شایان ذکر است سطح فیلتراسیون در این فیلتر ها با نوع هلیکس تفاوتی ندارد و به علت نداشتن قطعه پروانه ای شکل مقرون به صرفه تر هستند . همچنین در نوع آزود مدولار هماهنگونه که در عکس ذیل مشاهده می فرمائید به جای کمربند از
پیچ استفاده شده است در نتیجه باز و بست محفظه و درآوردن دیسکی بسیار ساده می باشد .
فیلتر های دیسکی از نظر کیفی چه تفاوتی با یکدیگر دارند:
کیفیت یک فیلتر دیسکی تابع عواملی از قبیل شکل ظاهری , طول بدنه فیلتر , زاویه و شکل قرار گیری شیار ها و تعداد این شیار ها (درنتیجه میزان مش دیسک ها ) می باشد .
نحوه شستشوی فیلتر های دیسکی در نوع دستی و نیمه اتومات و اتومات :
زمانی که اختلاف فشار ورودی و خروجی فیلتر دیسکی به بیشتر از 1 بار برسید زمان شستشوی فیلتر دیسکی فرا رسیده است . اگربرای فیلتر دیسکی شیر بکواش و کلکتور بکواش در نظر گرفته نشده باشد یعنی فیلتر دیسکی به صورت دستی باید شسته شود در این حالت اگر ورود و خروج فیلتر دیسکی دارای شیر است میتوان حتی در حین کارکرد سیستم اقدام به شستشوی دستی دیسک ها نمود . برای این منظور ابتدا شیر های ورود و خروج دیسکی را کامل بسته سپس اقدام به باز کردن بدنه بالای دیسکی نموده دیسک ها رو در آورده و با یک برس نرم و با آب شستشو شود . دیسک ها را به دقت برسی نموده تا آثاری از کثیفی و شن روی دیسک ها باقی نمانده باشد . پس از شستشو دیسک ها را با دقت در جای خود قرار داده و کلاهک دیسکی را محکم نمایید . سپس ابتدا به آرامی شیر های ورود و خروج دیسکی را باز نمایید . در حالتی که شیر ورود و خروج تعبیه نشده است حتما بایستی دستگاه را خاموش نموده و سپس نسبت به تمیز کردن دیسک ها اقدام فرمائید . در شکل ذیل نمونه حالت دیسکی که به صورت دستی باید شستشو شود بدون شیر ورود و خروج را مشاده فرمائید :
نحوه شستشوی فیلتر های دیسکی در حالت نیمه اتومات و اتومات :
حالت نیمه اتومات یعنی برای فیلتر های دیسکی کلکتور بکواش در نظر گرفته شده است در این حالت بهتر است ازفیلتر های دیسکی جکدار استفاده گردد تا در زمان شستشوی معکوس و در اثر فشار آب دیسک ها از هم باز شده و عمل بکواش بهتر انجام گردد اما با توجه به بسیار گران بودن دیسکی های جکدار و همچنین نایاب بودن آنها میتوان فیلتر های دیسکی ساده و بدون جک را نیز به صورت نیمه اتومات استفاده کرد . در این حالت ( نیمه اتومات ) حتما به یک شیر ورودی و یک شیر ( ویفری یا گازی ) برای بکواش و یک کلکتور بکواش ( فلزی یا پلی اتیلن ) نیاز است . شیر خروجی دیسکی نقش خاصی در عملیات بکواش ندارد و تنها کاربرد آن برای از مدار خارج کردن یک فیلتر در حین کارکرد سیستم می باشد . به عکس ذیل دقت فرمائید :
تذکر مهم :
1-استفاده از فیلتر دیسکی در مواردی که آب چرب می باشد ( مواردی نظیر پرورش ماهی در استخر آبیاری یا مواقعی که پمپ برداشت از چاه شفت و غلافی باشد و موارد دیگری که منجر به چربی آب می شود ) به هیچ عنوان توصیه نمی گردد .
2-از آنجایی که باز و بست مداوم دیسکی ها به منظور شستشوی آنها (مخصوصا در دیسکی هایی که کمربندی هستند ) به تدریج باعث مشکل آب بندی می گردد لذا حتما توصیه می گردد برای دیسکی ها حالت بکواش دار نظر گرفته شود . در این حالت ورود فیلتر دیسکی یکعدد شیر ویفری اضافه شده همچنین با استفاده از سه راه فلزی یا پلی اتیلنی قبل ازفیلتر دیسکی و کلکتور بکواش امکان بکواش دیسک ها با باز و بست شیرهای ویفری فراهم می گردد و نیاز به باز و بست دائم فیلتر دیسکی به میزان بسیار زیاد کاهش می یابد .